همایش کارآفرینی زنان در حوزه هنرهای صناعی(صنایع دستی) (تهران- ۱۳۹۲)

گزارش دهمين همايش کارآفريني زنان با موضوع صنايع دستي

انجمن زنان کارآفرين  با هدف شناسايي و معرفي فرصت هاي کسب و کار زنان در حوزه هنرهاي صناعي (صنايع دستي) و شناسايي و معرفي توانمندي‌هاي زنان و  تبادل نظر و اطلاعات پيرامون الگوهاي کارآفريني و زمينه‌هاي کسب و کار آنها در هنرهاي صناعي (صنايع دستي) همچنين در پي توسعه و ترويج فرهنگ خوداشتغالي و کارافريني زنان فعال اين حوزه  به منظور تقويت جايگاه آنان در کسب و کار شان با  ارايه آخرين دستاوردهاي علمي و تخصصي در زمينه‌هاي مختلف هنرهاي صناعي (صنايع دستي)، دهمين همايش (بين المللي)کارآفريني زنان با موضوع صنايع دستي را برگزار کرد. این همایش با همکاري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ومشارکت مراکزدانشگاهي و موسسه فرهنگي هنري نماکارنگ(مرکزعلمي کاربردي واحد ۶تهران)، اتحاديه ها، اصناف و مجامع مرتبط ديگر در محل اجتماعات سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري در تاريخ هاي ۲۹ و ۳۰ بهمن ماه، همراه با برپايي نمايشگاه  و فروش آثار بانوان هنرمند صاحب کسب وکار برگزار نمود

 

محورهاي اصلي همایش به شرح زیر بود:
۱) بازتعريف مباني نظري فرهنگ کار در هنرهاي صناعي. ۲) نقش و تاثير قوانين و مقررات بر توسعه کسب و کار زنان.۳) نقش شيوه هاي مختلف آموزش هنرهاي سنتي (استاد-شاگردي ؛ دانشگاهي ، خانوادگي ، و…….) درتوسعه کارآفريني زنان. ۴) فناوري اطلاعات و ارتباطات در توسعه اقتصادي هنرهاي صناعي . ۵) فرصت‌هاي کارآفريني و توسعه بنگاه‌ هاي اقتصادي کوچک و متوسط در هنرهاي صناعي . ۶) رقابتمندي اقتصادي و هنرهاي صناعي در بازارهاي داخلي و بين المللي ۷) نقش تعاوني‌ها و تشکل ها درتوسعه کسب‌وکار و کارآفريني هنرهاي صناعي ۸) کارآفريني و بهبود روش‌هاي توليد کالا و خدمات درهنرهاي صناعي ۹) راهکارهاي نوين تامين کننده منابع مالي و اعتباري جهت اجراي پروژه هاي کارآفريني. ۱۰) نقش و جايگاه هنرهاي صناعي در توسعه صادرات. ۱۱) بررسي تاثيرات متقابل هنرهاي صناعي و گردشگري. ۱۲)چالش هاي کارآفريني زنان در هنرهاي صناعي و نقش آن در توسعه کسب و کار آنها مي-باشد. تلاش کميته علمي همايش برآن بود که از صاحب نظران و فعالان اين حوزه ، مقالات علمي پژوهشي درخوری دريافت شود که پس از فراخوان، شصت چکیده مقاله دریافت و حدود پنجاه چکيده مقاله تصويب شد که در روز همايش کتابچه “چکيده مقالات” همراه با ” ويژه نامه “همايش به مخاطبان ارايه گرديد.

اين همايش که با مشارکت ديگر نهادهايي که در هر يک از زمينه هاي علمي ، تخصصي ، مالي و … با انجمن همکاري مي نمايند ازجمله وزارتخانه ها ، دانشگاههاي کشور ، صنايع مرتبط و اشخاص حقيقي و حقوقي عضو يا حامي انجمن ، شوراي شهر و اتاق بازرگاني برگزار شد با استقبال بيش از سيصد نفر از مخاطبان همايش اعم از هنرمندان ، صاحبان کسب و کار و فعالان حوزه هنرهاي صناعي(صنايع دستي)- زنان کارآفرين – سرمايه گذاران – جوامع صنفي مرتبط – سياست گذاران و مسئولين– مراکز دانشگاهي – دانشجويان و نوکارافرينان – جوامع علمي و پژوهشي و………… رو به روشد.

متقاضيان شرکت در نمايشگاه حدود دويست و پنجاه نفر از استان های مختلف در رشته های متنوع صنايع دستی بودند که نمونه تصاوير آثار و کارگاه شان را برای تاييد در کميته علمی ارسال نمودند. با توجه به محدوديت فضا و ارزيابی شاخصه های تاييد در کميته علمی همايش حدود پنجاه متقاضی به نمايشگاه راه يافتند که در مجموع با همراهانشان حدود دويست غرفه دار محصولات متنوع صنايع دستی به شرح ذیل را عرضه داشته و به فروش رساندند:

 

پارچه های سوزن دوزی شده از زاهدان ، محصولات کيف و کفش و زيراندازهای نمدی از شيراز ، محصولات چوبی و بافته ای از گيلان ، انواع کيف و پوشش های صنعتی چرمی از اصفهان ، تزيينات خانگی از بافته های چوبی از گرگان، محصولات چوبی خانگی از تهران و اراک و همدان ، زيراندازهای گليم و گبه و فرش از شيراز و اصفهان و کرمان، پارچه های سنتی از يزد ، ميناکاری از اصفهان، محصولات خانگی سنگی از مشهد و محصولات هنری متنوع ديگر از دیگر نقاط ایران. لازم به ذکر است که همه غرفه داران تاسقف هفتاد درصد محصولات خود را فروخته و يا سفارش گرفتند . همچنين بسياری از غرفه دارانی که از شهرستان آمده بودند سی درصد محصول خود را با تعاملاتی که در حين برگزاری همايش با مخاطبان داشتند برای نمايشگاهی ديگر بسته بندی و آماده نمودند.

روز اول همايش، بعد از تلاوت آیاتی چند از کلام ا.. مجيد از سورة نور و پخش سرود ملي؛ سرآغاز اين همايش با ارائه گزارش دبیرعلمی سمینار بود و برنامه با سخنراني خانم دکتر مهین سهرابی استاد دانشگاه الزهرا تحت عنوان ” جوهره و ماهيت کارآفريني زنان و صنايع دستي با رويکرد تطبيقي” ادامه یافت که بخشی از آن به شرح زیر است:

 

در صنایع دستی زنان محور اصلی هستند. جوهر کارآفرینی چیزی به جز خلق آفرینش نیست، در کارآفرینی وجوه معنوی فراتر از وجوه مادی است. کارآفرین از اجتماع، دین و گذشته خود بهره می‌گیرد. زن در حوزه خانواده و حرفه و پیشه در توسعه اقتصادی نتیجه را بهینه می‌کند. در مورد فرهنگ کار آفرینی، پارسونز معتقد است: توسعه فرهنگ خلاقیت و ابتکار، محصول نظام اجتماعی و تحت تاثیر نماد خانواد و مدرسه است که در پرتو توسعه فرهنگ خلاقیت و ابتکار، انگیزه کارآفرینان بالاتر می‌رود. جامعه کارآفرینی صنایع دستی، جامعه خاصی است . کارآفرین از کار احساس رضایت می کند که این اساس کارآفرینی است. این خانواده‌های ما هستند که کارآفرینی را از سنین کودکی آموزش می‌دهند و در حقیقت کارآفرینی از تجربیات زندگی در محدوده خانواده و فرهنگ سرچشمه می‌گیرد. وی با اشاره به نقش مهم زنان در این حوزه گفت: زن در نقش مادر می‌تواند نقش مهمی را در امر آموزش فرزندان ایفا کند

دکتر سهرابی با اشاره به ویژگی‌های یک فرد کارآفرین بیان داشت: کارآفرین باید با اخلاق باشد و طوری عمل بکند که ضامن فرهنگی اجتماع ما باشد، چون تربیت بر تعلیم مقدم است. صنایع دستی موضوع خاصی است چرا که خود «فرهنگ و هویت ملی» ماست. صنایع دستی دارای ارزش فرهنگی، اجتماعی و فنی است و بحث کارآفرینی و کسب و کار تنها بخشی از این موضوع بزرگ را شامل می‌شود. کارآفرینی و کسب و کار در حوزه صنایع دستی از اهمیت زیادی برخوردار است بنابراین دانشگاه الزهرا نیز روی آن تمرکز کرده است.

وی اظهار امیدواری کرد که ارتباط بیشتری با انجمن زنان کارآفرین برقرار شود تا آموزش و کارآفرینی زنان و توجه به افراد آموزش یافته در حوزه صنایع دستی و آکادمیک و شناخت بخش‌های غیر آکادمیک محقق شود.

سهرابی با بیان اینکه یکی از پیام‌های این همایش «ضرورت تفاوت‌ قائل شدن میان صنایع دستی و سرگرمی دستی» است، گفت: کار در حوزه صنایع دستی مانند فعالیت‌های کارگری نیست، بنابراین باید به تفاوت این رشته با سایر حوزه‌ها توجه کرد.

وی در پایان اظهار کرد: ماهیت صنایع دستی، میراث فرهنگی است و صنایع دستی بر اساس تعریف یونسکو جزو میراث معنوی شمرده می‌شود، البته در گذشته مسائل اخلاقی نیز در حوزه صنایع دستی بسیار مطرح بود و همچنان نیز باید مطرح باشد.

سپس دوبانوي کارآفرين موفق از ايران در حوزه هاي سفال و سراميک و پارچه هاي سنتي ويک بانوي کارآفرين از اردن، با ارايه گزارش تصويري از فرايند کارآفريني خودشان را معرفي نمودند.

خانم پریسا دهدشتی متولد اصفهان (۱۳۵۸) در سال ۱۳۸۸ موسسه بین المللی جام میراث جهان را با هدف آمورش، پژوهش، اطلاع رسانی و خدمات مدیریتی پایه گذاری کرد و از سال ۱۳۹۰ به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. وی در این موسسه محصولاتی چون پارچه های دستباف، شال، روسری، رومیزی، سجاده و لباس را با نام تجاری “سی دار” عرضه می کند. وی ویژگی های شخصی، تجربه های کاری (مالی، اداری و مدیریتی)، سابقه خانوادگی در داشتن مشاغل مستقل، بهره مندی از تجربیات کارآفرینان موفق و شرکت در دوره مدیریت کسب و کار را از عوامل موثر در راه اندازی موسسه خود ذکر کرد.

 

سومین سخنران برنامه، خانم می خوری از کشور اردن بود که مطالب خود را در جمع مسئولین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، کارآفرینان و هنرمندان صنایع دستی و علاقمندان به این حوزه ارائه کرد.

وی در مورد خود اینچنین گفت: من یک مادر فلسطینى با ۳ فرزند و ۵ نوه هستم که در سن ۱۹ سالگی ازدواج کرده و در سن ۴۳ سالگی بیوه شدم. برای هزینه های پزشکی برای درمان شوهرم بسیاری از دارایی ها و پس اندازمان را از دست داديم. ديگر ادامه تحصيل در دانشگاه عليرغم اول شدنم مقدور نبود، از اين پس سعى كردم در بعضى دوره هاى اموزشى شركت كنم و در سازمانهاى غير دولتى بصورت داوطلبانه بكار مشغول شدم. پس از ٤ سال فعاليت بعنوان مدير مركز صنايع دستى اردن در سال ۱۹۹۹ با پشتیبانی کامل سه فرزندم و تسلط به كار و علاقه به فعاليت در حوزه صنايع دستى تصمیم به راه اندازى کسب و کار خودم نمودم. با اين ايده كه از صنایع دستی قدیمی زیباى كشورم در سبک زندگی مدرن استفاده كنم. در لوازم تزيينى و زينتى، در مبلمان و در لباس، همه طرحها، مدلها و قطعات قديمى به شكل مدرن درامده و مورد استفاده قرار گرفته است. اين كار دوباره استفاده نمودن كار قديمى، با توجه به ارزش و اهميت آن و بروز نمودن و كاربردى نمودن آن است. بزرگترین چالش من معرفی اين مفهوم جدید در طراحی كارهايم بود. كارهايى كه كپى صرف نبوده و تاكيد بر درک و قدردانی از میراث فرهنگی خود و هویت ملی ما دارد. با تلاش به جذب نسل جديد و جوانان به ارزش فرهنگ و حفظ آثار قديمى و استفاده از ان در زندگى روز مى باشد.

 

در ادامه دکترمسعود سلطاني فر؛ معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگری سخنرانی خود را درارتباط با هويت بخشي به بانوان فعال در حوزه صنايع دستي کشور با تاکيد بر ايجاد شرايط لازم براي حضور بانوان در حوزه صنايع دستي ارائه نموده و اظهار داشت: با وجود توانمندي‌هاي بسياري که در حوزه صنايع دستي وجود دارد، تعداد زيادي از هنرمندان با مشکلات معيشتي و اقتصادي مواجه هستند و سازمان ميراث فرهنگي مي‌تواند در اين بخش به عنوان حلقه واسط در بخش تامين نيازها و ايجاد شرايط بازرگاني محصولات توليدي صنايع دستي گام‌هاي موثري بردارد. وی همچنین گفت: اولین و مهمترین وجه نگاه ما به حوزه صنایع دستی مربوط به جنبه های هنری، فرهنگی و ایجاد تعامل با هنرمندان است؛ قطعا برقراری ارتباط می تواند به انتقال ارزش های ملی ما کمک کند. وی ادامه داد: مسائل اقتصادی و تولید محصولات صنایع دستی از دیگر جنبههای این حوزه است که دولت جدید در مقطع جدید دارای اهمیت ویژه ای است. سیاستهای کلی دولت در جهت کاهش مشکلات اقتصادی است از این رو گسترش سرمایه گذاریهای بخش خصوصی در حوزه صنایع دستی از تاکیدات رئیس جمهور است

معاون رئیس جمهور با بیان اینکه در حوزه صنایع دستی ظرفیتهای جدیای وجود دارد، اظهار داشت: ۲ میلیون نفر هنرمند فعال در این حوزه وجود دارد؛ با این حال در شرایط فعلی تنها میتوانیم یک ششم این جمعیت را تحت حمایت قرار دهیم؛ البته نباید فراموش کرد که کشورمان جزو با ظرفیت ترین کشور دنیا در حوزه صنایع دستی محسوب میشود

 

سلطانی فر بیان داشت: قطعا گسترش و رشد عرصههای اقتصادی همانند حوزه صنایع دستی مستلزم حضور بخش خصوصی به ویژه NGOها است، از این رو امیدوارم در مدت حضورم بتوانم با همکاری دوستان کارنامه درخشانی را در این زمینه به جا بگذارم. هدفمان این است که کارهای اجرایی را به بخش خصوصی و به تبع مردم واگذار کنیم و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تنها وظیفه نظارت را انجام دهد. وی گفت: همچنین باید برای فارغ التحصیلان این حوزه هم فکر جدی شود؛ به عبارت دیگر باید بستری فراهم شود تا دانشجویان این رشته زمینه بروز خلاقیت های خود را داشته باشند.

 

سپس با حضور رئیس سازمان ومعاون صنایع دستی آن، نمايشگاه جانبي آثار بانوان صاحب کسب و کار که از اقصي نقاط ايران با رشته هاي متنوع صنایع دستی برپا شده بود؛ افتتاح شد. اين نمايشگاه به دليل دقت درانتخاب و ارايه محصولات اصيل ايراني به دور از هر گونه محصول تقلبي( اعم از چيني و هندي و…..) برپا شد و دستاورد بانوان کارآفرين و هنرمند صاحب کسب وکارايراني در رشته هاي مختلف اعم از انواع رودوزي هاي سنتي و بومي، هنرهاي چوبي ، انواع بافته هاي زيرانداز ، هنرهاي چرمي، ميناکاري و سفال و سراميک را به نمایش گذاشت که مورد توجه و استقبال خوب مخاطبان قرار گرفت و به گفته غرفه داران، درصد فروش آثارشان به هفتاد درصد نيز رسيد. استقبال به گونه اي بود که غرفه داران علاوه بر ابراز رضايت و سپاس، تقاضاي تمديد اينگونه نمايشگاه ها را با مدت زمان طولاني تري حداقل يک هفته خواستار شدند. هرچند اکثر آنها درطول همايش و برپايي نمايشگاه تعاملات و ارتباطات خوبي با مخاطبان و ديگرغرفه داران داشته وطرح زمينه هاي همکاري هاي آتي را بايکديگر برقرار نمودند. در ادامه همايش، پس از افتتاح نمایشگاه و پذیرایی، فيلمي مستند از زنان عشاير هنرمند و ارايه تصاويري از سختي ها و چالش هاي هنرآفريني اين قشر از جامعه با وجود عشق به اين هنرها زندگي طبيعت گرايانه شان را مي گذرانند و روح هنر در زندگي شان جاري است و به دنبال آن ارائه سخنرانی ها با مقاله خانم دکتر مهناز شایسته فر ادامه یافت. مخاطبان به استقبال سخنان دکتر مهناز شایسته فر و دکتر بهمن نامور مطلق معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی سازمان میراث شتافتند.

دکتر مهناز شایسته فر عضو هیأت علمی دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس و اولین بانوی کارآفرین که در حوزه انتشارات هنرهای ایرانی- اسلامی فعالیت دارد در سخنرانی خود کاربردی نمودن هنرهای سنتی و ترویج فرهنگ اصیل ایرانی را مورد توجه قرار داد.

 

سپس آقای نامورمطلق با تاکيد بر پيوند عميق زنان و صنايع دستي ، حضور زنان در اين بخش را موجب خيزش بزرگي در اين عرصه و آن را عاملي جهت ارتقاء جايگاه اجتماعي و شخصي اين قشر مؤثر دانست . دکتر بهمن نامورمطلق از مديريت و تدبير به عنوان عنصر اصلي سازماندهي و ساماندهي حضور زنان در حوزه صنايع دستي ياد کرد و افزود: “بسياري از کشورهايي که سابقه‌‌ي چنداني در صنايع دستي ندارند، اقدامات برجسته‌اي در اين حوزه انجام داده‌اند، در حالی که وضعيت کنوني هنرمندان و هنر صنايع دستي شايسته ما نيست و اين شرايط نيازمند تغيير اساسي است”.

 

در ادامه دکتر بهمن نامور مطلق پيشنهاد تشکيل و استقرار دبيرخانه دايمي مشترک سازمان ميراث فرهنگي و انجمن زنان کارآفرين را مطرح کرد و گفت: اين دبيرخانه مي تواندبه فرمايش دکتر مسعود سلطاني فر زمينه مشارکت جدي بخش خصوصي و سمن‌ها را در گسترش حوزه صنايع دستي فراهم کند وهمچون حلقه زنجير تعامل محور بخش دولتي، خصوصي و مردم نهاد(NGO ) در حوزه کارآفريني صنايع دستي، به منظور پرهيز از موازي کاري و هم¬راستا ساختن اهداف و تمرکز و هم افزايی نيروهاي چندجانبة آن باشد. همچنين با استفاده از صاحب نظران فرهيخته جهت ارتقاء سطح کارشناسي سازمان توان افزايي نمايد.

 

نوبت به خانم قمرالملوک سترگ، شیرزن قشقایی از ایل دره شوری رسید تا از داستان زندگی و کسب و کار خود بگوید. وی با علاقه زیاد در زمینه گلیم و گبه و صنایع دستی مرتبط قعالیت کارآفرینی می کند. وی علاقه زیاد به هنر و صنایع دستی و ایجاد خلاقیت و نوآوری در این زمینه را عامل گرایش خود به این سمت و سو عنوان می کند.

 

خانم سترگ نقش آموزش را در هنرهای سنتی و به ویژه در حوزه کارآفرینی صنایع دستی بسیار مهم میداند اما معتقد است که آموزش در این زمینه باید با حفظ سنت ها باشد تا بتواند به عنوان پایه اصلی کارآفرینی ماندگار باشد. وی بر نقش و خلاقیت های بی نظیر زنان در حوزه صنایع دستی تأکید کرده و می گوید: دستگاه های اجرایی و مردم باید از فعالان و تولیدکنندگان این عرصه، به ویژه زنان که هنرمندانی اصیل و واقعی هستند حمایت بیشتری کنند.

این کارآفرین با اشاره به وجود چالش های بسیار در حوزه صنایع دستی، به ویژه برای زنان اضافه می کند: من نیز در طول فعالیتم با مشکلات زیادی روبرو شده ام اما نکته مهم و جالب این است که عامل بسیاری از این چالش ها، سازمان صنایع دستی سابق، پیش از پیوستن به سازمان میراث فرهمگی بوده درحالی که تنها وظیفه اش یاری و کاهش مشکلات ما بوده است. وی حفظ سنت ها در تولید و ارائه صنایع دستی در ایران یک مزیت کم نظیر برای جذب گردشگران خارجی می داند و بر ضرورت افزایش کیفیت این محصولات تأکید می کند. وی تأکید می کند که شرکت در نمایشگاه های خارج از کشور و نیز برپایی نمایشگاه های تخصصی- صادراتی در داخل و دعوت از فعالان و بازرگانان خارجی حوزه ی صنایع دستی برای حضور در ایران، بهترین کمکی است که دولت می تواند برای گسترش این صنایع انجام دهد

ارائه تجربه های یک زن درودگر و سازنده مبلمان سنتی ایرانی پایان بخش برنامه صبح روز اول همایش است. ناهید رحمان پور متولد تهران (۱۳۵۳) هنرآموخته هنرستان معماری و دارای مدرک کارشناسی صنایع دستی با گرایش چوب و کارشناسی ارشد صنایع دستی با گرایش طرح و تولید از دانشگاه الزهرا و هم اینک عضو هیأت علمی گروه صنایع دستی دانشگاه الزهرا است.

 

وی که آشنا به زبان های انگلیسی و فرانسه بوده و درحال آموزش زبان ژاپنی نیز هست به عنوان یکی از کارآفرینان برتردر جشنواره دانشجویان کارآفرین سراسر کشور سال ۱۳۸۵ در دانشگاه تهران برگزیده شد. خانم رحمان پور به دلیل علاقه شدید به طراحی و ساخت مبلمان سبک ایرانی یک کارگاه هنرهای چوبی با گرایش مبلمان و دکوراسیون ایرانی را راه اندازی کرد. ولی برای رسیدن به این هدف نیازمند ساخت یک کارگاه و بهره گیری از نیروی کار و تخصص افراد مرتبط با این رشته بود که منجر به کارآفرینی او شد.

با گذشت زمان نهار و نماز و نیز بازدید از نمایشگاه برنامه همایش با پخش فیلم مستند (طرح پژوهشی- تصویری) ادامه می یابد. ارائه دو تجربه خارجی از کشورهای آفریقای جنوبی و لبنان فضای همایش را تغییر داد و آنگاه خانم منیر صالحی زاده از فعالان کارفرین در حوزه میناکاری از کسب و کاری که در این حوزه ایجاد کرده سخن گفت. وی کیفیت را در صنایع دستی مهمترین مسئله دانست و اظهار امیدواری کرد گام های مناسبی برای استانداردسازی این صنایع برداشته شود. صالحی زاده همچنین موفقیت خود را مرهون تلاش و پشتکار خود و علاقه شدیدش به هنر اصیل ایرانی ذکر کرد.

سخنرانی همسر سفير افريقاى جنوبى:
از اینکه این فرصت را در اختیار بنده قرار داده اید تا مروری بر صنایع دستی آفریقای جنوبی ارائه دهم سپاسگزارم. همچنین، از برگزارکنندگان دهمین کنفرانس کارآفرینی بانوان در تهران سپاسگزارم زیرا از طریق همین برنامه هاست که مردم کشورهای مختلف یکدیگر را می شناسد و درک می کنند. برنامه های این چنینی به ما ثابت می کنند که به عنوان ملت های مختلف بیشتر از اینکه با یکدیگر متفاوت باشیم با یکدیگر نقاط مشترک داریم.

 

مردم آفریقای جنوبی مانند بسیاری از ملت های دیگر، مردمی با مهارتی هستند. تاریخ به ما می گوید که مردم آفریقای جنوبی از عصر آهن در انواع مختلف صنعت های دستی فعال بوده اند. پس از ظهور آفریقای جنوبی جدید و دموکرات، شورای ملی هنر (NAC) راه اندازی شد. دیدگاه این شورا «ترویج آزادی بیان فرهنگ های آفریقای جنوبی از طریق هنر ها» است. به علاوه، هدف NAC توسعه و ترویج تعالی هنر است.

یکی از افتخارات دولت آفریقای جنوبی ترویج مشارکت بخش خصوصی و دولتی است. بدیت ترتیب، همکاری بخش خصوصی با دولت با اجرای سیاست های آن و حمایت مالی هنرمندان و سازندگان صنایع دستی تضمین می گردد. به علاوه، موسسه ها و انجمن های فرهنگی غیر دولتی زیادی وجود دارند که شبکه سازی، آموزش و به اشتراک گذاری اطلاعات بین فعالان این بخش را ترویج می نمایند.

در آخر، تمدن پرمایه ایران و ریشه های متنوع فرهنگ آفریقای جنوبی می توانند در ایجاد همکاری بین کشورهای حاشیه اقیانوس هند بینجامد و ترکیبی از صنایع دستی و هنری بی نظیر را به معرض تماشا بگذارد. بنابراین ما معتقدیم که در حالیکه که به ترویج فرهنگ های ملت هایمان می پردازیم باید مهارت هایمان را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم و به پژوهش بپردازیم. در آستانه بیستمین سالگرد روابط آفریقای جنوبی و ایران امید به همکاری گسترده تر بین دو کشور را دارم. خانم طیبه دهقان مشادی با معرفی حیطه کاری خود و شرح رنج زنان جزیره هرمز از مشکلات اجتماعی و تلاش خود و همسرش برای کاهش این درد و رنجبا ترویج هنری که ریشه در طبیعت این جزیره دارد هوای تازه ای به همایش بخشید و آنگاه که سمفونی رنگ ها را برای مخاطبین به ارمغان آورد. ذوق و ابتکار زن ایرانی با لطافت روح و پایداری و جدیت او برای رسیدن به هدف، جلوه بیشتری یافت. در این بخش از برنامه نوبت ربابه خاتون پیله فروش از اعضای کمیته علمی همایش بود که به تحلیل وضعیت شاغلین فارغ التحصیل هنرهای صناعی بپردازد.

 

وی گفت: هنرهای صناعی تبلور عینی فرهنگ و مظاهر هنری و از نوع هنرهای کاربردی و مردمی با طرحها و اصالتهای ویژه خود، همیشه چون عاملی مهم و اساسی در پیکره اقتصادی ایران مطرح بوده است. با توجه به جایگاه هنرهای صناعی به عنوان دومین عامل رشد تولید ناخالص ملی و همین راستا سیاستهای حمایتی وهدایتی گسترده ای در زمینه توسعه هنرهای صناعی صورت پذیرفته است که طبیعتاً توسعه آن، اثرات متفاوت و قابل توجهی برجای می گذارد. با توجه به پیچیدگی و همچنین گستردگی فعالیت ها در حوزه هنرهای صناعی اثرات ناشی از آن نیز ابعاد به هم پیوسته ی بسیاری دارند که باید در مطالعه توسعه اینگونه مشاغل به آن ها توجه شود. آگاهی دقیق از اثرات ایجاد شده و شدت و ضعف آن در هریک از ابعاد برنامه ریزان را قادر خواهد کرد برنامه ای متناسب و بهینه برای رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت ارائه نمایند و ضریب موفقیت اینگونه مشاغل را ارتقا دهند.

ژیلا زارعی کارآفرین دیگری است که با ۱۸ سال سابقه کار در زمینه ملیله کاری و چهارسال سابقه آموزش در اداره صنایع دستی به عنوان استادکار در بخش خصوصی فعالیت های آموزشی خود را ادامه می دهد. وی با شرح علاقمندی های خود به این هنر که موجب پیوند محکم او با آن شد، به اختصار فرصت ها و تهدیدهای موجود در این زمینه را برشمرد و پیشنهادات سازنده خود را در قالب سخنرانی کوتاهش ارائه کرد.

سپس خانم نیره نعیمی گورابی از اعضای انجمن که فعالیت های خود را در حوزه سوزن دوزی از ۱۳ سالگی آغاز کرده است، به شرح داستان کسب و کار خویش پرداخت و گفت از همان کودکی مصمم بوده است که براساس نیاز خود و خانواده اش با نوآوری، خلاقیت و کیفیت کار کند و آنگاه که به صورت حرفه ای وارد بازارکار شده علاوه بر تولید محصولات خود به امر آموزش هنرجویان و مربیان هنری نیز اهتمام ورزیده است و تا امروز حدود ۱۴ هزار هنرجو را در زمینه هنرهای سنتی آموزش داده است.

 

فرزانه خانلرخانی زنی است که اقیانوس بی کران شیشه را دید و پای بند آبگینه شد. وی فارغ التحصیل رشته باستان شناسی در مقطع کارشناسی ارشد و مدرس دانشگاه و موسس گالری و طراح و تولیدکننده آثار هنری آبگینه و شیشه های هنری دست ساز است. خانلرخانی در شرح کسب و کار خود به تأثیر رشته تحصیلی اش در آشنایی با شیشه و ساخت کاشی های شیشه ای پرداخت. وی در سخنرانی کوتاه خود اموری چون آموزش، رقابت در بازارکار، نقش تعاونی ها، نقش زنان و حمایت دولت در حوزه تخصصی خود پرداخت.

 

آخرین مطالعه موردی که در روز اول همایش ارائه شد مربوط به خانم مرضیه دیزنگیان بود. وی یکی از توسعه یاران سازمان اندیشه و تسهیل گر در حوزه صنایع دستی از استان سیستان و بلوچستان است که فعالیت خود را در سال ۱۳۸۰ در شیرآباد زاهدان آغاز کرده و اینک در هفت سازمان محلی کوچک با ۲۵۰ نفر عضو زن خدمات ارائه می دهد. وی عامل زنده نگاهداشتن هنرهای سنتی را آموزش و انتقال آن به نسل های بعدی می داند و پیشنهاداتی برای بهبود روش های تولید و کیفیت صنایع دستی به شرح زیر ارائه می دهد:

 

ایجاد گروه هایی در این زمینه در اداره ها و سازمان های دولتی وابسته و مرتبط در جهت هدف های اصلی- حمایت از هنرمندان فعال ازنظر قانونی و مالی، ایجاد نوعی استاندارد برای آثار تولیدشده در حوزه ی صنایع دستی- برگزاری جشنواره های فرهنگی و تشویق و خلاقیت ها از طرفی و حضور مستمر و مداوم افراد فعال- حضور بیشتر زنان در اداره های دولتی در این حوزه به ویژه در بخش های مرتبط.

آخرین سخنران روز اول همایش نیز دکتر حسین یاوری بود که عضو کمیته علمی همایش و استاد دانشگاه های تهران که درحال حاضر کارشناس بین المللی صنایع دستی است.

 

دکتر یاوری که طی سالیان همچون پدری دلسوز دانشجویان رشته هنر را راهنمایی کرده است، هیچگاه دغدغه های پدر- معلمی خود را فراموش نکرده است وی در سخنانی کوتاه به اهمیت توسعه هنرهای صناعی و تلاش برای رسیدن صنایع دستی به جایگاه واقعی خود در میراث فرهنگی و معنوی کشورمان، پرداخت و نقش دولت را در این زمینه مورد تأکید قرار داد. وی همچنین تلاش دست اندرکاران همایش را برای ارائه مقالات و مطالعات موردی قابل توجه و نیز برپایی نمایشگاهی با استانداردهای علمی قابل قبولی مورد تقدیر قرار داد و نقش سازمان های غیردولتی و نهادهای مردمی را در حفظ میراث ملی بسیار مهم ارزیابی کرد.

 

در پایان برنامه دبیر اجرایی همایش با تشکر از کلیه مشارکت کنندگان و عوامل اجرایی و کمیته علمی همایش با دعوت از معاون صنایع دستی سازمان میراث، مدیرعامل بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان و اعضای کمیته علمی همایش مراسم تقدیم تندیس همایش، تقدیرنامه و هدایا را برگزار کرده در پایان کلیه شرکت کنندگان به گرفتن عکس های یادگاری پرداختند.

 

 

 روز دوم همایش
گزارش نشست تخصصی کارآفرینی و توسعه کسب و کار زنان در حوزه صنایع دستی

این نشست تخصصی با هدف بررسی فرصت های کسب و کار زنان در هنرهای صناعی و با مدیریت فیروزه صابر مدیرعامل بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان برگزار شد.

 

در این نشست فرشته سلیمانی، از کارآفرینان این عرصه به مشکل بیمه اشاره کرد و گفت: هنرمندی که نتواند بیمه پرسنل خود را بپردازد، کارآفرین نیست. وی افزود: از سازمان میراث فرهنگی تقاضا داریم ساختمانی با معماری ایرانی برای نمایشگاه دائمی ‌صنایع دستی اختصاص دهد تا شرکت در این نمایشگاه باعث تقویت چرخه این رشته شود. این نمایشگاه می‌تواند ماهانه در تمام استان‌ها بچرخد تا در کنار صنعت توریسم، برای کشور درآمدزا باشد.

در ادامه مهندس محمدحسن گلچین‌پور کارشناس ارشد صنایع دستی کارآفرین، بیان کرد: اگر صنایع دستی برای فروش باشد و کسب و کار فراهم شود، تمام هزینه، مالیات و بیمه آن از طریق فروش پرداخت می‌شود.

وی پیشنهاد کرد: برای افزایش فروش باید جمعیت داخل شهری را علاقه‌مند به استفاده از صنایع دستی کنیم که ضعف در زمینه استفاده شهروندان از صنایع دستی، به طراحی و نقش و فرم ضعیف آنها برمی‌گردد؛ چراکه صنایع دستی امروزه با زندگی روزمره مردم تطبیق داده نشده است.

گلچین‌پور همچنین بیان کرد: مردم، یکی از پتانسیل‌های رونق بازار هستند. فروش یک روز جمعه بازار بیش از فروش صنایع دستی است و علت آن تبلیغات است. بنابراین، آموزش تطبیق طراحی، نقش و فرم صنایع دستی با زندگی امروز و تبلیغات وسیع و جامع؛ از مواردی است که به معرفی محصولات به مردم کمک می‌کند.

 

در ادامه این میزگرد دکتر مهین سهرابی نصیرآبادی، استادیار دانشگاه الزهرا، گفت: بحث بیمه، کار اجرایی سازمانی است که باید مسئولان پاسخ‌گو باشند و نباید نگاه مستضعفانه را در این حوزه ترویج دهیم. ازطرفی قرار نیست آموزش آکادمیک و سنتی در برابر هم بایستد؛ بلکه قرار است مکمل هم باشد. یکی از مشکلات موجود، به روز شدن طراحی و شیوه‌هاست؛ زیرا زیبایی‌شناسی انسان امروز با انسان دیروز متفاوت است.

سهرابی تأکید کرد: صنایع دستی ما پتانسیل زیادی دارد و باید دید چگونه می‌توان آن را وارد سبدکالای خانوار کرد.

وی با بیان اینکه رقیب همیشه خوب است؛ حتی اگر کالای چینی باشد، گفت: چین در تمام صنایع؛ چه دستی و چه صنعتی، مطالعه و سپس تولید دارد. بنابراین ما باید بدانیم برای چه جامعه‌ای کار می‌کنیم. بازارشناسی، مخاطب‌شناسی و مخاطب‌سازی؛ ازجمله کارهایی است که باید در این زمینه صورت بگیرد. درکنار تبلیغ، عنصر مهم دیگر ترویج است. صنایع دستی را باید در عمل ترویج کنیم. در این زمینه می‌توانیم برندینگ داشته باشیم و به جوانان امروز طراحی زیباشناسی آموزش دهیم.

سهرابی در پایان گفت: بعد از نفت، صنایع دستی است که می‌تواند کشور را به خلاق‌محوری در اقتصادمحوری برساند.

سپس ناهید رحمان‌پور از دیگر کارآفرینان صنایع دستی در عرصه هنر چوب و عضو هیئت علمی‌ دانشگاه الزهرا و مدیر گروه صنایع دستی گفت: ما در کارگاه‌های مختلف نقشه‌های مختلفی را طراحی می‌کنیم، اما مشکل این جاست که این نیروهای طراح و خلاق بعد از فارغ‌التحصیلی، پشتوانه‌ای ندارند و سرمایه آنها برای تأسیس کارگاه بسیار اندک است. اگر دختران بخواهند این کارگاه‌ها را اطراف شهر برپا کنند، باید امنیت آنها نیز تأمین شوند.

 

رحمان‌پور افزود: دانشگاه الزهرا هدف خود را بر روی کارآفرینی و خلاقیت دانشجویان گذاشته است، اما بعد از فارغ التحصیلی تمام این خلاقیت و کارآفرینی آنها به دلیل نبود سرمایه، یک شبه بر باد می‌رود؛ لذا صنایع دستی دانشگاه‌ها، هدف تولید ندارد.

همچنین فیروزه صابر؛ مؤسس و مدیرعامل بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان و مؤسس انجمن ملی و صنفی زنان کارآفرین، به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: در جامعه در زمینه کارآفرینی دچار تناقض هستیم؛ از طرفی می‌گوییم کارآفرینان خودانگیختگی و خوداتکایی دارند و خلاق هستند، اما از طرف دیگر از دولت انتظار داریم برایمان همه کاری بکند؛ اما دولت باید تنها این مسئله را مدیریت کند و فراهم‌کننده و تسهیل‌کننده بستر باشد.

وی با بیان اینکه عبور از موانع و خودانگیختگی، برعهده کارآفرین است و نباید آن را به دولت نسبت دهد، گفت: انتظار داریم سطح کارشناسی نهادهای دولتی افزایش یابد و نیز مدیریت کلان از سوی سازمان میراث فرهنگی ایجاد شود. همچنین ظرفیت مدیریت سازمان باید به گونه‌ای باشد که زنان در بخش‌های مدیریتی، حتماً حضور داشته باشند.

وی تأکید کرد: باید خدمات مشاوره‌ای و نیز آموزش سنتی و کلاسیک به کسانی که در این حوزه کار می‌کنند، ارائه شود.

در ادامه پریسا دهدشتی؛ کارآفرین و مدیرعامل مؤسسه جام میراث جهان، گفت: یکی از وظایف کارآفرینان، جذب سرمایه‌گذار و سرمایه است. یک هنرمند خوب لزوماً یک مدیر خوب نیست . وی افزود: پیشنهاد من آموزش تخصصی برای مدیریت واحد کسب و کار است. در این آموزش‌ها بایستی مباحث بازاریابی و بازرگانی لحاظ شود و همچنین استفاده از ابزار بصری و فیلم به رساندن پیام کمک زیادی می‌کند.

محمودیان؛ رئیس گروه ترویج صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی در صحبت‌های خود به هفته کارآفرینی در ایالت متحده آمریکا اشاره کرد و گفت: ۱۵ تا ۲۲ فوریه، هفته کارآفرینی است و شهر سانتافه شهر خلاق از طرف یونسکو اعلام شده است.

وی در ادامه به یک مدل کارآفرینی در بنگلادش در حوزه صنایع دستی زنان اشاره کرد و گفت: مؤسسه‌ای در لندن مدیریت این گروه از زنان را بر عهده داشت و در این کشور سرگروه‌هایی را معرفی می‌کرد تا در روستاهای بنگلادش، زنانی که در صنایع دستی فعال هستند را پیدا کنند. گروهی دیگر از این مؤسسه نقشه کسب و کار را طراحی می‌کرد و سپس از طریق اینترنت، محصولات را به جهان معرفی می‌کرد.

محمودیان ادامه داد: گروهی نیز مسئول آموزش زنان هنرمند صنایع دستی بودند تا آنها را از نظر تخصصی در زمینه آموزش رنگ، اندازه، یا طرح و نقش کارهای خود آموزش دهد. سپس محصوات تولیدشده را قیمت‌گذاری می‌کردند.

وی با بیان اینکه گروهی دیگر قبل از اینکه محصولات وارد سایت JAFF شود، تبلیغات وسیعی انجام می‌داد، گفت: فروش این سایت رقم بسیار بالایی بود. تمام این پروژه با زنان بنگلادشی بود و هیچ واسطه‌ای این میان برای فروش وجود نداشت. کشورهای آسیایی و حاشیه خلیج فارس از هنر زنان بنگلادشی بسیار استقبال کردند.

رئیس گروه ترویج صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی با اشاره به اینکه این پروژه از سال ۲۰۰۷ آغاز به کار کرده است، گفت: قرار است یک مؤسسه آمریکایی همین کار را در افغانستان انجام دهد که رقیب اصلی ما در آینده افغانستان خواهد بود.

محمودیان افزود: بر اساس تقسیم‌بندی سازمان GEM، اقتصاد کشورها به سه دسته تقسیم می‌شود: اقتصاد منبع‌محور، بهره‌ور محور و خلاق‌محور. ایران در این دسته‌بندی جزو کشورهای منبع‌محور است، اما مدل کارآفرینی در بنگلادش بر اساس سه بعد اصلی کارآفرینی؛ یعنی ادراکات، فعالیت و اشتیاق برگزار می‌شود. بنگلادش مدل خود را بر اساس اشتیاق کارآفرینی توسعه داد.

سپس شبنم بهرامی؛ ‌عضو هیئت مدیره انجمن زنان کارآفرین، به ارتباط صنایع دستی و گردشگری اشاره کرد و گفت: در حوزه فروش، نیازمند برنامه‌ریزی و مطالعه هستیم. طبق آمار در سال ۹۱، چهار میلیون گردشگر ورودی و شش میلیون خروجی داشته‌ایم. بیشترین کشورهایی که جزو چهار میلیون قرار می‌گیرند، از کشورهای عضو همکاری‌های اکو عراق، جمهوری آذربایجان و حوزه خلیج فارس است. باید دید این دسته از گردشگران چه نوع صنایع دستی را دوست دارند.

 

وی با بیان اینکه در شش ماه گذشته ورود گردشگران به ایران ۲۰ الی ۲۵ درصد افزایش داشته است، گفت: از این پیشرفت می‌توان استفاده کرد و سرمایه‌گذار خارجی را به این حوزه علاقه‌مند کرد.

ربابه خاتون پیله‌فروش؛ عضو هیئت علمی‌ دانشکده هنر دانشگاه کاشان، در ادامه همایش گفت: ما موافق به‌روز بودن صنایع دستی هستیم، اما باید دید چگونه؟!؛ همچنین باید منظور خود را از نوآوری، تولید و عرضه به‌روز بیان کنیم.

وی تأکید کرد: حرف‌ها باید به شکل داده‌های قابل اجرا دربیاید و امیدواریم در سه الی چهار ماه آینده برای مباحث مطرح‌شده مدل داشته باشیم.

در ادامه راغبی؛ استاد دانشگاه بیرجند و مدیر مؤسسه خیریه حضرت رسول، گفت: این مؤسسه از دختران کم‌توان ذهنی و جسمی‌ برای تولید محصولات خود بهره می‌برد.

وی افزود: این دختران بسیار آموزش‌پذیر هستند و “نمی‌توانم” و “نمی‌خواهم” در آنها وجود ندارد. هرچند ممکن است رسیدن به نقطه عطف برای آنها زمان ببرد.

راغبی گفت: با تعامل با بخش دولتی توانستیم ۱۶ نفر از این دختران را بیمه کنیم تا با سابقه ده سال کار بازنشسته شوند.

شیرین پارسی؛ شالیکار نمونه کشور و عضو انجمن زنان کارآفرین، در ادامه این میزگرد بیان کرد: بحث صنایع دستی، بحث زندگی است. زندگی یعنی شیوه زیست. این که صنایع دستی را امروزه نمی‌پذیریم به این علت است که شیوه زندگی دچار تغییر شده است. ما ملت مصرف‌کننده‌ای هستیم، اما کالای سایر کشورها را مصرف می‌کنیم نه کالاهای وطنی را. زیست ما باید به اندیشه و مصرف ما نزدیک شود.

 

سپس فرزانه سلیمانی؛ مؤسس و رئیس مرکز آموزش علمی- ‌کاربردی فرهنگ و هنر واحد شش تهران و دبیر علمی ‌همایش، گفت: ما از چالش‌ها و راهکار‌ها آگاهی داریم، اما از آنجایی‌که هرکدام یک “من” قوی داریم و “ما” نیستیم و نیز موازی‌کاری‌ها، تک‌روی‌ها و عدم مدیریت درست، مشکل‌ساز شده است و تمام ارگان‌ها موازی با هم کار می‌کنند.

 

سلیمانی با بیان اینکه امسال اولین سالی است که بر روی موضوع صنایع دستی و زنان به طور اختصاصی کار کردیم، گفت: به‌جد می‌گویم که باید در صنایع دستی، زنان مدیران باشند؛ از آنجایی‌که خلق و طرح و ایده در حوزه صنایع دستی مربوط به زنان است، بنابراین زنان باید مدیران این حوزه باشند.